Als je afhankelijkheid van Russisch gas boven de 50% is, dan heb je zomaar alternatieven gevonden. Overigens zijn weer niet alle landen even gasafhankelijk. Zo importeert Nederland weliswaar relatief weinig Russisch gas, maar gas is wel weer een groot bestanddeel in onze energieconsumptie. Maar glimlachend verkondigen dat wij gelukkig niet zo afhankelijk zijn van Rusland, kan
volgens Nout Wellink, oud-topman van De Nederlandsche Bank (DNB) niet:
“Ik zie Nederlandse politici soms tevreden op tv zeggen dat wíj minder afhankelijk zijn van Russisch gas dan andere lidstaten. Maar zijn wij bereid die anderen straks te helpen? (…) Als we komende winter onze gasvoorraden op orde willen hebben dan moeten we dat samen doen en de pijn samen verdelen. Uit een studie van denktank Bruegel blijkt hoeveel miljarden het kost en wat de risico’s zijn en welke beperkingen onze netwerken hebben.”
Het is de vraag wat er van de ferme en vastberaden toon vanuit de Europese Unie overblijft als gaandeweg duidelijk wordt wat deze oorlog voor óns betekent. Met name Brusselse politici hebben de neiging om de gezamenlijke reactie als historisch voor Europa te duiden. Bij alle retoriek tegen de oorlog zit ook veel borstklopperij. Dat komt omdat de Europese Commissie met name deze crisis als een uitgelezen kans zien voor hun eigen politieke agenda.
Niet voor niets speelt binnen een week na het begin van de oorlog de uitbreidingsdiscussie volop. Oekraïne erbij? Turkije? Georgië? En de beloften over meer geld voor defensie wordt gezien als een mogelijkheid om ook op defensie-gebied verder te integreren. Daarmee wordt misbruik gemaakt van de situatie mijns inziens.
Het zal nog een hele kunst zijn om eensgezind te blíjven. Want deze oorlog zal economische repercussies hebben voor Europese burgers. Deze oorlog daagt ons uit ons energiebeleid snel aan te passen (misschien zelfs later over te stappen naar duurzaam en tijdelijk juist kolen en extra kernenergie toe te staan). Deze oorlog zal voor problemen zorgen in de overheidsfinanciën, want wie gaat die energieplannen betalen en wie gaat de inflatie compenseren?
Clingendael-expert Adriaan Schout ziet de financiële problemen al op ons afkomen en voorziet dat er na het euronoodfonds en het coronafonds dan misschien wel wéér een Europees fonds wordt opgetuigd:
“Pas op, er is geen gratis geld. Als we dit allemaal Europees gaan financieren verhoogt dat uiteindelijk wel de overheidsuitgaven, terwijl in sommige landen de schulden al heel erg hoog zijn.”