Dát is het positieve nieuws van deze week. Niet dat extreme groeicijfer, maar het feit dat de economie de draad van 2019 weer heeft opgepakt. Waar de economie na een crisis vaak op een lager groeipad verdergaat, zien we dat dat nu niet het geval is. De lockdowns zijn voorbij, consumenten kunnen weer besteden (en doen dat dus ook) en bedrijven durven weer te investeren.
En toch hoort ook bij dit beeld nog een nuance. Want de economie is inmiddels wel weer groter dan vlak voor de coronacrisis. Dat betekent niet dat de schade is goedgemaakt. Een grove schatting door economen van ING leert dat we in de crisis ongeveer €60 miljard aan economische groei zijn misgelopen. Als de lijn denkbeeldig doortrekt van 2019 naar nu in bovenstaande grafiek is die schade de oppervlakte onder die lijn. Die welvaart zijn we misgelopen.
Die prijs is ergens betaald. En dat zit niet bij de vaste werknemers. Door de loonsteun zijn er relatief weinig reorganisaties geweest. De werkloosheid steeg wel iets, maar daalde ook snel en zit
nu alweer op een zeer lage 3,6%. Flexwerkers verloren wel massaal hun werk. Zij vonden vaak weer nieuw werk gedurende de coronacrisis, al dan niet slechter betaald. De zwaarste klappen waren er voor zzp'ers en ondernemers. Met name in de detailhandel, horeca, evenementenbranche en reiswereld.
Niet voor niets maakt MKB-voorman Jacco Vonhof zich
enorme zorgen:
“Als de coronacrisis voor burgers straks voorbij is, moet die voor ondernemers nog beginnen.”
Hij is bang dat iedereen nu denkt dat alle sores voorbij is. Maar zijn achterban zit met de rokende puinhopen. Grofweg kregen getroffen ondernemers €8 miljard aan steun voor vaste lasten en inkomen, zo rekent hij voor. (Daarbij laat hij de miljarden voor loonsteun buiten beschouwing, omdat die bedoeld is voor de werknemers.) Daar tegenover staat een toegenomen schuldenlast met €40 miljard en vermogens waarop voor €10 miljard is ingeteerd.
Vonhof probeert al tijdenlang de mythe door te prikken dat ondernemers 100% steun kregen. Uit de macro-economische cijfers blijkt dat de steun een groot succes is. De economische krimp werd erdoor gedempt, het aantal faillissementen is zeer laag en de werkloosheid bleef beperkt. Maar dat is macro. Ondertussen is er micro veel leed.
Zo liepen duizenden ondernemers bij de laatste lockdown steun mis, omdat ze volgens de starre regels onvoldoende omzetverlies hadden. Twee weken winkelsluiting eind december zorgde voor te weinig omzetverlies over het hele kwartaal. En nog eens twee weken winkelsluiting begin januari zorgde opnieuw voor te weinig omzetverlies in het eerste kwartaal. Maar die winkeliers liepen wel een hele maand omzet mis. Het UWV meldde dat 7.300 ondernemers in de detailhandel loonsteun kregen in het vierde kwartaal van 2021. Volgens brancheclub moesten 56.000 winkels hun deuren sluiten. Oftewel: slechts 13% had recht op steun. Niet voor niets klagen veel ondernemers dat de laatste lockdown als de doodsteek voelde.
Vonhof vraagt nu van het kabinet een herstelplan. Hij denkt niet dat die ondernemers alsnog de misgelopen steun gaan krijgen:
“Laten we geen micromanagement over het verleden meer doen, maar kijken naar de toekomst. Ook omdat we steeds maar weer te horen krijgen dat verbeteringen van het steunpakket om uitvoeringstechnische redenen niet mogelijk zijn.”
In een herstelplan moeten drie dingen geregeld worden:
- makkelijker kunnen stoppen met je bedrijf
- langere terugbetaaltermijnen voor (belasting)schulden
- mogelijkheden voor kapitaalversterking
De oproep komt bekend voor. Toen we een jaar geleden dachten dat de coronacrisis voorbij was, pleitte het mkb hier ook al voor. Er gebeurde bar weinig mee.
